Những công dụng tuyệt vời từ cây bí đao đến với sức khoẻ

Bí đao hay còn có tên gọi khác chẳng hạn như bí xanh, bí đá, bí phấn,…. Tuỳ vùng miền và địa phương mà cách gọi tên cũng khác nhau. Bí đao được trồng khá nhiều ở vùng Đông Nam Á, hiện nay người ta cũng trồng trọt thêm và phân bố rộng ở vùng Nam Á và cả Đông Á. Ở nước ta, loại bí đao thường được dùng làm thực phẩm, làm nước uống, các loại mứt,…. Ngoài các công dụng kể trên thì bí đao cũng được sử dụng khá nhiều trong Đông y. Dùng bí đao có thể trị các bệnh tiểu đường, ho sốt, trị chứng khó đi tiểu,…

Nhận biết cây bí đao

Bí đao còn gọi là đông qua [Benincasa hispida (Thunb.) Cogn.], họ Bí (Cucurbitaceae). Đây là loại thân thảo, dây leo bằng tua cuốn. Thân phủ một lớp lông dài. Lá mọc so le, có cuống dài, mép có răng cưa, hai mặt đều có lông cứng. Hoa màu vàng, đơn tính cùng gốc. Quả thuôn dài, màu lục nhạt, khi còn non có lông cứng. Sau màu lục sẫm, phủ một lớp sáp màu trắng mốc. Nhiều hạt, dẹt, màu trắng. Vị thuốc là phần thịt quả, sau khi loại bỏ lớp vỏ ngoài, bỏ ruột và hạt. Phần thịt quả chứa carbonhydrat, protein, chất béo, cellulose, muối khoáng. Trong đó có Ca, P, Fe, các vitamin B1, B2; PP, C, sitosterol, β – sitosterol acetate, lupeol, lupeol acetate. Phần vỏ quả có chứa chất sáp, chất nhựa và một chất triterpen: isomultiflorenol acetate. Hạt bí chứa các chất saponosid, a xít amin.

Từ lâu, bí đao đã là một cây được trồng vừa để làm thực phẩm vừa được dùng làm thuốc. Ở Việt nam, loại quả này được trồng ở hầu hết các vùng miền. Bí đao nấu canh ăn với công dụng giải nhiệt, giải độc. Còn được dùng để chế biến mứt kẹo, nước uống, rất thơm ngon và bổ mát. Bí đao có tác dụng thanh nhiệt, lương huyết, lợi niệu, tiêu phù thũng, tiêu viêm, chỉ thống, chống ho, tiêu khát. Hạt bí có tác dụng thanh nhiệt, lợi thấp, hóa đàm, trừ mủ, giải độc, trừ giun.

Một số bài thuốc từ bí đao

• Trị tiểu đường: bí đao 100g, củ mài 30g, lá sen tươi 60g. Sắc lấy nước uống 2 – 3 lần trong ngày. Hoặc bí đao, vỏ dưa hấu, mỗi vị 15g, thiên hoa phấn 12g. Sắc uống, ngày 1 thang.
• Trị viêm thận cấp tính, phù thũng: bí đao, rễ cỏ tranh, mỗi vị 30g. Sắc uống ngày 1 thang.
• Trị ho do nhiệt: bí đao sắc nước, thêm mật ong, uống nhiều lần trong ngày.
• Trị viêm bàng quang, tiểu đục, tiểu buốt, dắt: bí đao 12g, sắc uống nhiều lần trong ngày.
• Trị ung nhọt ở phổi hoặc ở đại tràng, hạt bí đao sao vàng, bồ công anh, kim ngân hoa, ý dĩ (để sống), diếp cá, mỗi vị 40g, rễ cây lau 20g, đào nhân, cát cánh, cam thảo, mỗi vị 10g. Sắc uống ngày 1 thang.

Công dụng của quả bí đao

• Ung thư họng: Bí đao tươi 300g, hạt ý dĩ 50g, dầu ăn, gia vị. Nấu ý dĩ trước cho bung ra mới cho bí đao vào nấu chín, gia vị. Ăn cái uống nước. Chia 2 lần ăn hết trong ngày.Giữ da mặt đẹp: quả bí đao, rượu 1.500g, nước 100g, mật ong 500g. Cắt bí thành miếng nhỏ, nước, rượu cho vào nồi hầm nát nhuyễn, lọc lấy nước cô thành cao rồi cho mật vào đun lại. Để nguội cho vào lọ nút kín dùng dần vào buổi tối xoa mặt.
• Tàn nhang: hạt bí 350g, hạt sen 30g, bạch chỉ 15g. Tất cả nghiền mịn. Hàng ngày uống sau bữa cơm. Chiêu bằng nước đun sôi để nguội.
• Thừa cân, béo phì: Bí đao 500g, dưa hấu 500g, đường trắng vừa đủ. Bí đao gọt vỏ, bỏ ruột, rửa thật sạch. Dưa hấu lấy ruột, bỏ hạt. Hai thứ thái miếng, dùng máy ép hoặc giã nhỏ vắt lấy nước rồi, thêm một chút đường trắng hòa tan, chia uống nhiều lần trong ngày.
• Phù toàn thân: Bí đao nấu với cá chép, hành củ.
• Bệnh đái tháo đường: bí đao 2.500g cắt đầu làm nắp cho vào trong 30g bột hoàng liên. Đậy nắp găm chặt bằng tăm. Nấu chín nhừ, để nguội, ép lấy nước uống ngày 3 lần.
• Ho gà, viêm phế quản cấp và mãn: Hạt bí đao 15g trộn với đường phèn giã mịn nhào với mật ong uống với nước đun sôi để nguội. Ngày 2-3 lần.
• Hen suyễn: Bí đao cả quả (còn cuống), bổ ra cho đường phèn hấp chín. Ăn hết khoảng 4 quả mới thấy rõ hiệu quả. Có thể thêm gừng.